OCAK2021
Özlem Yurdakul
Karantina 15
Karantina 15
Pandemi süresince, yeterli beslenme ve yeterli uyku, bağışıklık sistemimiz açısından mutlaka ön planda olmalı! Yani, sirkadiyen ritmimize kulak vermemiz gerekiyor! Sağlıklı sirkadiyen ritim ise, uyku ve yeme zamanında yeterlilik, dengeli vücut sıcaklığı, hormonal aktivitede denge, düzenli egzersiz ve kaliteli stres yönetimini içeriyor.
Sağlıklı bir öğünde tabağımızın üçte biri sebze, üçte biri tahıl, kalan yarının üçte biri meyve, üçte biri yüksek protein (et, yumurta, tavuk, balık, kurubaklagiller), üçte biri de süt ürünlerinden oluşmalı (süt, kefir, peynir, yoğurt). Peki, pandemide bu durum nasıl değişecek? Bu dönemde süt ürünleri tüketimi oldukça riskli! Süt proteini olan kazein, opioid olan kazomorfine dönüşerek mukus üretimini artırır ve solunum güçlüğü ortaya çıkar.
Evde kal günlerinde serotonine bolca ihtiyacımız var, bulunduğu besinler ise balık, istiridye, kalamar, süt ve süt ürünleri, ceviz, yumurta, muz, nohut, ıspanak ve hindi eti. Gün ışığında 30 dakika geçirmenin stres yönetimi açısından önemi büyük. Sirkadiyen ritim açısından, gece uykusu ise oldukça önemli! Melatonin hormonu, kaliteli uykudan sorumlu olan dragon hormonumuz.
Bebekler için sağlıklı uyku süresi 12 saat, çocuklar ve gençler için 9 saat, erişkinler için ise 8 saat. Melatonin hormonunun vücutta yeterli miktarda bulunması, covid 19’a yakalanma riskini %30 oranında azaltıyor.
Mide bağırsak sisteminin bağışıklık sistemine katkısı %85. Pandemi sürecinde su içmenin önemi ise büyük, bu sayede mucus membranları nemli kalır, grip ve soğuk algınlığına yakalanma büyük ölçüde azalır. Aslında İyi bir beslenme, iyi bir çeşitlilik gerektirir. Tabii ki her öğünün sevgiyle hazırlanması şartıyla!
Bağışıklık sistemimiz için kalsiyum, magnezyum ve çinko mineralleri önemli... C, D, E vitaminleri ve antioksidan olarak quercetin ve glutatyona da gereksinim var. Vitamin D eksikliği ise covid 19’a yakalanma riskini iki kat artırıyor.
Ayurvedik prensibe göre iki avucunuzu dolduracak kadar yemeniz gerekiyor, daha fazlası değil. Aynı zamanda, mevsiminde ve baharatlı yemeniz gerekli! Karabiber, kimyon, taze zencefil, zerdeçel, tarçın gibi baharatların faydası da büyük! Oral temizlik açısından, bir miktar zerdeçal ve tuzu ılık suyla karıştırıp günde bir iki kere gargara yapmak önemli! Bir de soğuk içeceklerden kaçınmak!
Acı ve buruk tatlar, bizi mutlu etmekle kalmaz, metabolizmamızda ilaç olarak görev yapar. Acı ve buruk tatlar 'kapha dosha'mızı da temizler. Buruk tat sebzeleri kuşkonmaz, brüksel lahanası, karnabahar gibi çeşitlerdir. Tabii ki, neyi yememiz kadar, ne kadar yememiz ve nasıl yememiz de önemli!
Covid 19 gibi tehlikeli virüslerle mücadelede; amla, shilajit, giloy ve neem gibi doğal ürünlerin bağışıklık sistemimize katkısı büyük. Sindirimi güçlendirmek için ise nane, zencefil, fesleğen ve tarçın çayı tercih edilmeli! Nasya gibi burun, boğaz gibi başa uygulanan terapatik uygulamalarda ise anu oil, shadbindu oil gibi medikal yağlar kullanılmalı!
Koronayla başa çıkmada önerilen tek bir diyet çeşidi bulunmasa da obezite faktörüne dikkat! Genç bile olsa, obez olanlar için pandemi ölümcül sonuçlar doğurabiliyor. Vücut kitle indeksi (BMI) 40’dan yukarıda olanlarda ölüm riski %90 daha fazla.
‘Karantina 15’ kovid'de oluşan yeni bir algı. Kişisel izolasyondaki 15 poundluk (yaklaşık 7 kg) kilo anlamına geliyor, tabii ki çaresi de farkındalıklı beslenme, egzersiz ve meditasyona dayalı! Bağışıklığımızı güçlendirmek amacıyla zeytinyağı, nuts, baklagiller ve yağlı balık zengini olan Akdeniz diyetinin önemi büyük!
Kaçınılması gereken ise, ultra proses besinleri bolca içeren, yüksek inflamasyona yol açan, doymuş yağ, tuz ve şekeri de bolca olan Western diyeti! Hyper palatable çeşitler, beynin ödül merkezini olumsuz etkileyerek, aşırı yemelerimize sebebiyet verir. Kovid 19 hastaları için, iki saatte bir besin tüketimi ve saat başı sıvı alımı -su, ballı çay, sodalı su,et suyu, meyve suyu, elektrolit içecekler- oldukça önemli!
Özellikle, nefes almada güçlük çeken hastaların, hububat ürünlerinden ziyade, kabuklu kuru yemişlerdeki faydalı yağları tüketmeleri gerekiyor. Covid hastaları, iyileşinceye kadar, çiğ yiyecek tüketiminden kaçınmalı! Mental ve bedensel sağlığımız için n-3 PUFAs'ların önemi ise büyük! Pandemide erişkinler için 30 dakika, çocuklar için 1 saat egzersiz de oldukça önemli!
Yediğimiz gıdalar, duygularımıza reaksiyon olarak değil öğünün bir parçası olarak değerlendirilmeli! Yani duygusal beslenmeye dikkat! Beslenirken de hijyen ve sanitasyona uygun olarak beslenilmeli! Ağız kısmı beslenmemizi kolaylaştıran uzaktan kumandalı maskeler, hijyen amaçlı olarak üretime girdi bile.